Wat is aansprakelijkheid voor dieren?

De bezitter van een dier is op grond van artikel 6:179 BW aansprakelijk voor schade die door het dier is aangericht, die door zijn gedragingen is toegebracht. Uit de tekst van het wetsartikel blijkt de duidelijke grondslag van aansprakelijkheid: het onberekenbare element dat in de eigen energie van het dier ligt opgesloten.

I. Bezitter

Dit betekent in de eerste plaats voort dat de bezitter niet uit artikel 6:179 BW aansprakelijk is, op het moment dat het dier de schade veroorzaakt terwijl het aan de leiding van het ‘baasje’ gehoorzaamt en zijn of haar opdrachten uitvoert. Natuurlijk is de bezitter, op het moment dat hij zélf (of zijn ondergeschikte) de geleider of berijder is, wel - wanneer aan de vereisten is voldaan - aansprakelijk op grond van artikel 6:162 BW, danwel 6:170 BW.

Het voorgaande houdt echter niet in dat, op het moment dat een dier geleid of bereden wordt, 6:179 BW nooit van toepassing kan zijn. Het is namelijk heel goed mogelijk dat, ondanks de vlekkeloze manier van handelen van de geleider of berijder en tegen zijn of haar wil en bedoeling, het dier zelfstandig schade veroorzaakt - bijvoorbeeld doordat het op hol slaat of struikelt.

II. Eigen energie van het dier

In de tweede plaats ontbreekt aansprakelijkheid indien de schade is toegebracht zonder dat de eigen energie van het dier als levend wezen enige rol heeft gespeeld. Het gaat hierbij om de situatie dat het lichaam van het dier slechts object is van krachten die van buiten komen - bijvoorbeeld het dier wordt door een mens de weg op geslingerd. Een ander voorbeeld van de afwezigheid van eigen energie is de situatie dat het dier drager is van een besmettelijke ziekte, die op een andere manier dan door zijn eigen gedragingen op een ander dier of op een mens wordt overgebracht. Vindt de besmetting plaats als gevolg van een gedraging van het dier, dan wordt de aansprakelijkheid van de bezitter door de ‘tenzij’-regel beheerst, die hierna besproken zal worden.

Artikel 6:179 BW is niet alleen toepasselijk op het moment dat een dier door zijn gedragingen rechtstreeks schade toebrengt, maar ook wanneer het door zijn gedraging er de oorzaak van is, dat schade ontstaat. Een dier kan rechtstreeks schade veroorzaken (de hond die bijt, het paard dat schopt, de koe die van de gewassen van de buurman eet), maar ook niet rechtstreeks. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval wanneer een dier zonder begeleiding een drukke weg oversteekt, waardoor een het dier ontwijkende automobilist tegen een boom rijdt. 

Wanneer is de bezitter niet aansprakelijk voor de door het dier veroorzaakte schade? - de tenzij regel.

De bezitter of gebruiker is niet aansprakelijk, indien hij, gesteld dat hij de gedragingen van het dier waardoor de schade werd toegebracht, in zijn macht had gehad (en dus bewust zou hebben toegelaten), niet voor de schade aansprakelijk zou zijn geweest op grond van 6:162 BW - het algemene onrechtmatige daad artikel.

De bezitter van het dier is op grond van artikel 6:179 BW aansprakelijk, tenzij aansprakelijkheid op grond van de vorige afdeling zou hebben ontbroken indien hij de gedragingen van het dier waardoor de schade werd toegebracht, in zijn macht zou hebben gehad. Deze zinsnede heeft als doel de aansprakelijkheid uit artikel 6:179 BW met het onrechtmatige daad artikel te begrenzen.

Afsluitend

Heeft u vragen over het voorgaande óf heeft u te maken met een kwestie rond aansprakelijkheid van een dier? Neemt u dan direct contact op.